در گفت وگو با دانلود فایل اعلام شد
طیف خدمات خیام از کشاوری تا مهندسی و قضاوت
دانلود فایل: به اعتقاد مدیر یکی از شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فضایی، روال منطقی در دنیا در زمینه فناوری های فضایی به این صورت است که پروژه های فضایی بدون همکاریهای بین المللی صورت نمی گیرد، نمونه آن همکاری فضانوردان غربی با روسی است که باوجود جنگ میان اوکراین و روسیه همچنان در ایستگاه فضایی با یکدیگر همکاری دارند و همکاری ایران با کشور دیگر نیز سبب خواهد شد تا از خدمات ماهواره ˮخیامˮ در زمینه های مختلف از کشاورزی تا مهندسی و قضاوت بهره برد.
مسعود طائفی فیجانی، رئیس هیأت مدیره یکی از شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه صنعت فضایی و پژوهشگر حقوق و فناوری در گفت و گو با ایسنا، گفت: برای آنکه یک محصول و یا یک فناوری در صنعت فضایی به ثمر برسد، طیف مختلفی از فناوری ها از شیمی، پلیمر، کامپوزیت گرفته تا مکانیک، احتراق، فناوری اطلاعات، کامپیوتر، نقشه برداری و ژئوماتیک، مکانیک و هوافضا را به خدمت می گیرد، بدین جهت نمی توان گفت فناوری فضایی محدود و مقید به فناوری های خاصی می شود.
وی فناوری فضایی را یک صنعت چند رشته ای و میان رشته ای توصیف کرد و اضافه کرد: با توسعه ای که در صنعت فضایی انجام شده و تسهیل و افزایش رفت و آمدهای بشر به فضای ماوراء، شاهدیم حتی علومی چون پزشکی و فناوری های زیستی در زمینه فضایی نقش پررنگ تری در منظومه دانشی فناوری فضایی به خود تخصیص داده اند.
طائفی، دو حوزه "کاربردهای مخابراتی" و "نقشه برداری و پایش" را دو کاربرد اصلی و ملموس فناوری های فضایی در زندگی بشر نام برد و تصریح کرد: کاربردهای مخابراتی شامل ارتباطات موبایل، تلویزیون، GPS و ناوبری و موقعیت مکانی و کاربردهای نقشه برداری نیز شامل تهیه و به روزرسانی نقشه ها، سنجش از دور و پایش زمین و فضا می شود.
این پژوهشگر حقوق و فناوری با اشاره به توسعه بخش های مختلف صنعت فضایی کشور، اشاره کرد: در زمینه نرم افزاری فناوری های فضایی پیشرفت قابل توجهی داشتیم که از آن جمله می توان به کسب دانش فنی در زمینه های تحلیل و پردازش، کدینگ، متدولوژی های استخراج و شناسایی عوارض از تصاویر ماهواره ای و توسعه آنها اشاره نمود، ولی در زمینه سخت افزاری نمی توان گفت وضعیت مناسبی داریم که دلیلهای مختلفی را برای آن می توان برشمرد.
طائفی، اعمال تحریم ها، پرهزینه بودن فناوری های فضایی در بخش سخت افزاری، دشواری دسترسی به لابراتوار ها و زیر ساخت های به روز و نیز هزینه بالای تامین قطعات و ملزومات را همچون دلیلهای عدم توفیق کشور در توسعه سخت افزاری صنعت فضایی نام برد و افزود: باتوجه به شرایط اقتصادی کشور در دو دهه اخیر نمی توان ادعا کرد که در زمینه سخت افزاری این صنعت متناسب با بخش نرم افزاری پیشرفت داشته ایم، ولی در زمینه نرم افزاری وضعیت مناسبی داریم.
آشفتگی و حضور افراد غیر متخصص در صنعت فضایی
این محقق حوزه فضایی، صنعت فضایی را شامل زنجیره ای از فناوری های نرم و سخت افزاری دانست که هر دو بخش باید با هم توسعه یابد تا منجر به ساخت و ظهور یک رخداد فناورانه محصول محور و ماموریت گرا شود، اظهار داشت: تنها با یکی دو دستاورد نمی توانیم ادعا نماییم که پیشرفت شایان توجه در این صنعت داشته ایم؛ چونکه ایران بر خلاف رویه دنیا نتوانسته است فناوری فضایی و سنجش از دور را آنگونه کاربردی کند که مردم عادی خدمات و اثرات کاربردهای فناوری فضایی را در زندگی و مسائل روزمره خویش به نحو ملموس و محسوس درک کنند.
وی اشاره کرد: این در حالیست که ما توان، ملزومات و زیر ساخت های لازم را برای توسعه فناوری های فضایی در کشور داریم، ضمن آنکه بلوغ لازم در کشور به وجود آمده است تا بتوانیم فناوری های فضایی را در سطح زندگی روزمره جامعه کاربردی کرده و مردم را مستقیما از عواید و مزایای این فناوری ها بهره مند نماییم. این کاربردها از حوزه کشاورزی تا مهندسی و قضاوت را شامل می شود.
طائفی یکی از دلیلهای عدم پیشرفت مطلوب فناوری های فضایی در کشور را قصور و کوتاهی سازمان های تنظیم گر عنوان نمود و اضافه کرد: این سازمان ها باید زنجیره فناوری های این حوزه از طراحی، تولید، ایجاد، استقرار تا ارائه خدمات برای مردم را ایجاد کنند، ولی نتوانسته اند وظایف خودرا به خوبی انجام دهند؛ بدین جهت است که امروزه ما در زمینه فضایی شاهد پریشانی در زمینه خدمات هستیم.
این پژوهشگر حقوق و فناوری افزود: عدم آشنایی جامعه کاربر و حتی نهادهای اجرائی و حاکمیتی با پیچیدگی ها و ظرایف علمی و فناورانه حوزه فضایی و نبود نظامات فنی و علمی درباب شیوه اجرای پروژه های فضایی سبب شده که عده ای با بهره گیری از خلاء و غفلت موجود، خودرا به عنوان متخصص و کارشناس حوزه فضایی از سنجش از دور گرفته تا نقشه برداری و ناوبری جا زده و با انجام سطحی و نادقیق امور زیان های جبران ناپذیری را متوجه جامعه کاربر کنند.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان اشاره کرد: وجود این پریشانی سبب شد تا افراد غیر متخصص به این حوزه وارد شوند. نمونه آن حوزه سنجش از دور با کاربردهای وسیع است. نمونه آن حضور افراد غیر متخصص مانند برخی کارشناسان رسمی دادگستری است که فقط با گذراندن چند ساعت دوره آموزشی، به عنوان متخصصان سنجش از دور، پرونده دعاوی مردم را بررسی می کنند که لطمه های جدی در پی داشته که گاهی به تضییع حقوق عامه و اتلاف سرمایه های ملی خصوصاً در زمینه املاک و اراضی منتج می شود.
طائفی، افزود: علاوه بر آن گاهی شاهد بودیم که شرکت هایی توانسته اند پروژه های سنجش از دور را اجرائی کنند که کوچکترین دانش و تجربه ای در این خصوص نداشته اند و تنها با دریافت پروژه ای تلاش کردند توانمندی را در خود ایجاد کنند و طبیعی است که در چنین شرایطی نتایج موفقی حاصل نشود. چنین عملکردی باعث شده است که با نوعی بدگمانی و بی اعتمادی از طرف مشتریان در زمینه ارائه خدمات فضایی مواجه باشیم.
حضور مغتنم دانش بنیان ها در توسعه منطقی صنعت فضایی
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان به خدمات شرکت های دانش پایه در توسعه صنعت فضایی اشاره نمود و تصریح کرد: دولت، مجری خوبی برای توسعه صنعت فضایی نیست و از آنجا که صنعت فضایی پیچیدگی های زیادی دارد، ما برای توسعه مطلوب این صنعت فضایی راهی جز این نداریم که بخش خصوصی دانش محور و یا دانش بنیان به این حوزه، وارد و فضا را برای فعالیت آنها فراخ نماییم.
وی اشاره کرد: یگانه راه ما در این عرصه آنست که مجموعه های دانش بنیان بخش خصوصی و همین طور تیم های استارت آپی به حوزه فضایی وارد شوند تا بتوانیم شاهد جهش و تحول در صنعت فضایی در بخش خدمات فضایی باشیم. همین طور سازمان های متولی باید نقش حاکمیتی خودرا در درون کشور به خوبی ایفا کنند.
طائفی با اعلان اینکه تجربه نشان داده است نهادهای دولتی نه در مقام تصدی گری و نه در حاکمیت نتوانسته اند درست عمل کنند، تصریح کرد: بدین جهت استفاده کردن و به بازی گرفتن بخش خصوصی دانش بنیان حتی در زمینه های سیاست گذاری و رگولاتوری لازم است و در این عرصه ها نیز باید از توان، دانش و تجربه این شرکتها بهره برد.
ماهواره خیام و چند پیشنهاد
طائفی با اشاره به همکاری ایران با کشور دیگر برای پرتاب ماهواره سنجشی در مدار ۵۰۰ کیلومتری، اظهار داشت: این رخداد، اتفاق خوبی در زمینه صنعت فضایی است؛ چونکه سبب شد یک پروژه مشترک بین المللی در زمینه فناوری های فضایی کلید بخورد. روال منطقی در دنیا در زمینه فناوری های فضایی به این صورت است که پروژه های فضایی بدون همکاریهای بین المللی صورت نمی گیرد، نمونه آن همکاری فضانوردان غربی با روسی است که باوجود جنگ میان اوکراین و روسیه همچنان در ایستگاه فضایی با یکدیگر همکاری دارند.
وی با تاکید بر این که طبق روال طبیعی اجرای صفر تا ۱۰۰ پروژه های فضایی در کشور به تنهایی میسر نیست و توسعه همکاریهای بین المللی یک روال منطقی در این عرصه محسوب می شود، افزود: در کشور باوجود مشکلاتی که داریم، در عین حال ظرفیت های خوبی که برای توسعه همکاریهای بین المللی داریم، می توانیم بر طبق این ظرفیت ها از منافع همکاریهای بین المللی بهره مند شویم و تجربیات به دست آمده را به تیم های داخلی منتقل نماییم، ولی تحقق این امر منوط به استمرار همکاریهای بین المللی است.
این محقق حوزه فضایی با اشاره به تعدادی از انجمن ها و تشکل های بین المللی در زمینه فضایی، اظهار داشت: هر چند که تعدادی از این تشکل ها فعال نیستند و تعدادی از آنها به برگزاری دوره های آموزشی بسنده کرده اند، ولی می توانیم با تمهیدات و ابتکار علمی که از طرف مسؤولان طراحی می شود، پروژه های بین المللی را تعریف نماییم.
وی در عین حال به تعدادی از موانع برای توسعه همکاریهای بین المللی اشاره نمود و اضافه کرد: این که چرا تا حالا به سمت همکاریهای بین المللی به پیش نرفته ایم، وجود مشکلات و موانع زیاد در زمینه های سیاسی، مالی و انتقال پول و شرایط مستکبرانه و متکبرانه ای است که غربی ها موجد آن بوده اند. این محدودیت ها حتی برای ایرانیان مقیم خارج که تمایل دارند با ایران همکاری کنند، نیز اعمال می شود.
این پژوهشگر حقوق و فناوری نمونه آنرا همکاری پژوهشگر ایرانی مقیم خارج با یکی از پروژه های تحقیقاتی کاملا علمی در زمینه زیست محیطی عنوان نمود که از جانب دانشگاه مربوط، به وی تذکراتی راجع به عدم همکاری اش با ایران داده شده است.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان فعال در صنعت فضایی، افزود: مشکلات این چنینی در حوزه عدم توسعه همکاریهای بین المللی اساسا وجود دارد، ولی دراین زمینه نباید از سیاست های داخلی غافل شد؛ چونکه برخی ندانم کاری ها مانعی برای توسعه این همکاری شده است. دراین زمینه تعدادی از مسؤولان و مدیران از ظرفیت های بین المللی استفاده و انتفاع تبلیغاتی و گردشگری دارند؛ به شکلی که گاهی در بعضی پروژه های بین المللی پیش از خاتمه پروژه با انتشار تبلیغات گسترده در رسانه ها پیش از آنکه طرح به نتیجه خاصی برسد، ظرفیت عظیم این همکاری را ابتر ساخته و موجبات شکست آنرا فراهم نموده اند.
طائفی افزود: پروژه های علمی خصوصاً در زمینه فناوری های فضایی به شکلی است که تا به ثمر رسیدن طرح و تحصیل نتایج آن هیچ نوع اعلانی حتی با انتشار مقالات علمی نباید صورت گیرد. هرچند پس از به ثمر رسیدن طرح، مانور خبری پر رنگی در رسانه ها صورت خواهد گرفت. ولی در ایران حداقل در چند پروژه ای که من مشارکت داشتم، مشاهده کردم که پیش از آنکه پروژه به ثمر برسد، مدیران آنرا افتتاح می کنند و این اقدام باعث شده است که از ظرفیت های همکاریهای بین المللی نتوان بهره برداری نمود.
این محقق حوزه فضایی افزود: نکته مطرح دیگر در همکاریهای بین المللی این است که افرادی در سمت های توسعه همکاریهای بین المللی منصوب شدند که از جنس این حوزه نبوده اند و بیشتر روحیه روابط عمومی داشته اند تا شخصی که بتواند با ظرفیت علمی و تجربی مبتنی بر ظرفیت های بین المللی کشور را از منافع و عواید آنها بهره مند کند.
وی پیشنهاد کرد: ما در دو بخش "سخت افزاری" و "تامین قطعات و ملزومات" می توانیم همکاریهای بین المللی در این عرصه را توسعه دهیم و در اجرای این پروژه ها از ابتدا تا فازهای نهایی و حتی فرهنگ و شیوه اجرای طرح را با تیم های خارجی برنامه ریزی نماییم تا کشور از منافع این طرح ها بهره مند شود.
آسیب هایی صنعت فضایی
این مدیر حوزه دانش بنیان ها به تعدادی از لطمه های وارد شده به صنعت فضایی کشور در دولت های نهم تا دوازدهم اشاره نمود و اضافه کرد: صدمه ای که در این سال ها متوجه حوزه فناوری های فضایی بوده، وجود نگاه و رویکرد سیاسی و نمایشی به این حوزه است.
وی اشاره کرد: چنین نگاهی لطمه های جدی به روحیه فعالان این عرصه که نتیجه تحقیقات آنها به بار نشسته بود، وارد کرد؛ به شکلی که با جفایی که به بزرگترین اجتماع کارشناسان این عرصه شد، این متخصصان به حوزه های دیگر مهاجرت کردند.
طائفی اظهار نمود: رویکرد سیاسی با چاشنی تبلیغات نمایشی در این عرصه سبب شد که در دهه اخیر بهترین و زبده ترین کارشناسان حوزه فضایی را از دست دهیم. این در حالیست که وجود این کارشناسان می توانست نقش مؤثری در ایجاد ارتباط میان پژوهشگران حوزه های مختلف فناوری در بخش صنعت فضایی داشته باشد.
این محقق حوزه فضایی اشاره کرد: راه حل شکوفایی و بالندگی صنعت فضایی آنست که سازمان های متولی نگاه خویش را به داخل کشور معطوف کرده و نقش حاکمیتی و تنظیم گری خویش را از طراحی تا نظارت و اجرای پروژه های فضایی ایفا کنند و ضمن بکارگیری ظرفیت متخصصان حقیقی و حقوقی از شرکت های دانش بنیان گرفته تا پژوهشگران دانشگاهی و کارشناسان خبره از ورود افراد غیر متخصص به این حوزه از سطوح مدیریتی تا کارشناسی، جلوگیری و سوء رویه لطمه زای فعلی را اصلاح کنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب