اولویت های نوآوری اجتماعی در گفت وگو با جامعه شناسان تبیین شد؛ (بخش دوم)
شاه کلید ارتقای نوآوری اجتماعی در کشور چیست؟
به گزارش دانلود فایل، کارشناسان می گویند: برای ارتقای نوآوری اجتماعی باید مردم را به مشارکت فراخواند، به آنها آگاهی داد و از توانمندی، ایده ها و ظرفیت های مردم استفاده کرد، اما وظیفه اصلی برمبنای توجه به کارکردهای مختلف بر عهده دستگاه متولی است.
نوآوری اجتماعی به عنوان محرکی برای شیوه های آموزشی جدید: نوسازی، ترمیم، تحول نظام آموزشی و حتی برای رفع محرومیت زدایی و فقر قابلیت استفاده دارد اما مساله این است که پدیده زمانی منجر به این تحولات خواهد شد که سیاست گذارانی آگاه و مشتاق و زیرساخت های قوی وجود داشته باشد.
در این پیوند، پژوهشگر ایرنا در گفت و گو با دکتر «رضا صفری شالی» جامعه شناس، صاحب نظر حوزه رفاه اجتماعی و دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی و دکتر «علیرضا شریفی یزدی» جامعه شناس و روانشناس اجتماعی به تاثیر قوانین بالادستی در ارتقای نوآوری ها [۱] و راهکارهای مختلف برای تاثیرگذاری بیشتر نوآوری اجتماعی بر ارتقای آموزش عالی، فقرزدایی و سلامت پرداخته است. در ادامه قسمتی از این گفت وگوها را می خوانیم:
نوآوری اجتماعی نیازمند نیروی محرک
«صفری شالی» استاد جامعه شناسی می گوید در قوانین بالادستی و چشم اندازهای کلان و همین طور برنامه توسعه به نوآوری اجتماعی توجه شده است. برای نمونه در برنامه های پنج ساله توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی در زمینه های مختلف همچون حوزه های اجتماعی به استفاده از نوآوری های اجتماعی چه در سطح الگوها چه در سطح روش ها و چه در سطح تکنیک ها اشاره شده است.
همین طور در برنامه ها ۵ ساله عنوان توسعه وجود دارد یعنی در ذات توسعه استفاده از نوآوری و به کار بردن نوآوری وجود دارد می بینیم که در این برنامه ها توسعه به شکل گیری نوآوری در سطح سازمان ها و نهادها و یا درباب فرایندها، روش ها و اقدامات اشاره شده است که قسمتی از این نوآوری ها شامل حوزه آموزش بخشی در زمینه بهداشت و درمان و سیستم تامین اجتماعی وجود دارد.
وی می افزاید: قسمتی از نوآوری هم مربوط به حوزه ایجاد اشتغال است که با بهره گیری از امکانات و شرایط جهانی به وجود امده اند، برای نمونه می توان به شکل گیری استارت آپ ها و رسانه های اجتماعی اشاره نمود.
« شریفی یزدی» در این خصوص به کم توجهی سیاست گذاران به حوزه نوآوری اجتماعی اشاره می کند و می گوید: قوانین بالادستی تقریباً توجه چندانی به نوآوری اجتماعی نکرده و این در حالیست که استارت آپ ها از مظاهر نوآوری اجتماعی محسوب می شوند و باید آنها را بیشتر مورد توجه قرار داد. باید برای آنها قوانین محکمی وضع شود تا حمایت لازم از آنها صورت گیرد.
نوآوری اجتماعی می تواند منجر به توسعه شود یعنی هر جامعه ای که دغدغه توسعه دارد و می خواهد به آن برسد، باید نوآوری اجتماعی داشته باشد
راهکارها پیشنهادی برای ارتقای نوآوری اجتماعی در کشور
نوآوری اجتماعی می تواند منجر به توسعه شود یعنی هر جامعه ای که دغدغه توسعه دارد و می خواهد به آن برسد، باید نوآوری اجتماعی داشته باشد.
صفری شالی بر این باور است که نوآوری اجتماعی باتوجه به فرایندهایی که دارد از شناخت شروع می کند به تولید ایده، ارزیابی و پیاده سازی می پردازد و در نهایت هدفش این است که به محصول و یا به خدمتی منتهی شود. در حقیقت نوآوری اجتماعی باید به شکل پایدار و یا فراگیر در زمینه های کسب وکار، بهداشت و درمان و حوزه های مربوط به آموزش قرار گیرد.
به گفته این استاد دانشگاه یک نوآوری، زمانی نوآوری اجتماعی نامیده می شود که بتواند پتاسیل بهبود کمیت یا کیفیت زندگی مردم را داشته باشد. در حقیقت در این روند باید به فعالیت ها و خدمات نوآورانه ای که متناسب با شرایط زندگی مردم است بپردازد و باتوجه به واقعیت ها روز جامعه به وجود آمده باشد. بدین جهت سازمان ها و نهادها باید اهداف و مقصد خودشان را طوری تعریف کنند که با بهره گیری از قابلیت ها، امکانات و ابزارها در راستای بهبود کیفیت مردم استفاده نماید.
علیرضا شریفی یزدی جامعه شناس صفری شالی، به نقش مهم سازمان ها در ارتقای نوآوری اجتماعی اشاره می کند و تصریح می کند: برخی سازمان ها دارای نیروی انسانی، سرمایه و امکانات هستند، بدین سبب باید از این شرایط در راستای بهبود زندگی مردم بهره گیرند. پس نوآوری اجتماعی به عنوان رویکرد جدید باید برای پرداختن به نیازهای اجتماعی تعریف شود.
وی افزود نوآوری اجتماعی در حقیقت هم در اهداف و هم در ابزارها باید مورد توجه قرار گیرد. پس سازمان ها، نهادها و ارگان ها باید با بکارگیری و استفاده از امکانات، شرایط و پتانسیل های جدید به بهبود کیفیت زندگی مردم منتهی شوند، آنها به منابع و به قدرت دسترسی دارند و می توانند با بهره گیری از این پتانسیل هایی که دارند به توسعه و بهبود جامعه منجر شوند.
استفاده از توانمندی مردم برای ارتقای نوآوری اجتماعی
نکته دیگر برای ارتقای نوآوری اجتماعی استفاده از توانمندی و نیروهای مردمی است. این نیروها می توانند در قالب سازمان های مردم نهاد یا انجمن های غیردولتی و سازمان های اجتماع محور باشد، بطوریکه یک جامعه بتواند از توانمندی آنها برای بهبود شرایط زندگی استفاده نماید.
در گام دوم استفاده از نیروها و پتانسیل های مردمی است که تلفیق و ترکیب این دو می تواند در ارتقای نوآوری اجتماعی کشور بسیار موثر باشد، بطوریکه در خیلی از طرح ها و برنامه ها باید به مردم آگاهی داده شود که انجام این طرح ها و برنامه ها به نفع آنها خواهد بود. به عبارت دیگر مردم در بعضی از عرصه ها که مربوط به حوزه زندگی آنهاست به مشارکت طلبیده شوند.
رضا صفری شالی جامعه شناس
صفری شالی معتقد می باشد برای ارتقای نوآوری اجتماعی باید به مردم آگاهی داد، آنها را به مشارکت فرا خواند و از توانمندی و ایده ها و ظرفیت ها مردم بهره برد اما وظیفه اصلی باتوجه به نوع هر حوزه بر عهده دستگاه متولی این حوزه است. بدین سبب این اقدام باید از جانب دستگاه و نهادهای دولتی عمومی همچون شهرداری ها و نهادهای حکومتی یا حاکمیتی شروع شود و مردم به مشارکت فراخوانده شوند.
تلفیق و ترکیب استفاده از نیروها و پتانسیل های مردمی است، می تواند در ارتقای نوآوری اجتماعی در کشور بسیار موثر باشد
نوآوری اجتماعی در نهادهای دولتی و غیردولتی قابلیت پیاده شدن دارد.
این استاد دانشگاه می گوید: نوآوری در دولت یا نهادهای انتفاعی مانند سازمان های اداری، اقتصادی یا در نهادهای غیرانتفاعی قابلیت پیاده شدن دارد. در حقیقت وقتی ما با یک نوع نگاه به مشکلات جامعه نگاه نماییم، بطور طبیعی بهتر می توانیم به این هدف برسیم و منفعت های کوتاه مدت فردی یا بخشی حتی در زمینه کار، حاکمیت و دولت نمی تواند مشکلات را در سطح عمیق حل کند.
در نهایت باید گفت در نوآوری اجتماعی هدف اصلی فقط به حداکثر رساندن منفعت نیست بلکه افزایش کیفیت خدمات اجتماعی است این یک وجه است و یک وجه دیگر مقرون به صرفه کردن این خدمات است.
وی می افزاید: اگر رویکرد اصلی اقتصادی دولت و دولتمردان به این سمت باشد که با نوآوری اجتماعی و بهره گیری از ابعاد مختلف آن، محرومیت زدایی و فقرزدایی را در محور اصلی برنامه های کوتاه، میان و بلندمدت خود قرار دهند تا آثار مثبت این روند در جامعه خودرا نشان دهد.
پی نوشت
[۱]. برای اطلاع بیشتر ر. ک: https: //دانلود فایل.ir/xjKpgj