شکستن حباب غربگرایی با سرمایه گذاری در هوش مصنوعی
به گزارش دانلود فایل، دبیر ستاد راهبری فناوری های هوشمند حوزه های علمیه اظهار داشت: چین با راه اندازی سامانه هوش مصنوعی دیپ سیک حباب غربگرایی در فناوری را شکسته است و کشور ما هم می تواند این مسیر را تجربه کند.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: استارتاپ هوش مصنوعی چینی دیپ سیک (DeepSeek) که کمتر از یک سال راه اندازی شده، غول های فناوری آمریکا را با چالش جدی مواجه کرده است.
عملکرد خیره کننده این سامانه چینی، حیرت و نگرانی فعالان این صنعت را برانگیخته است. مسیری که به عقیده فعالان حوزه فناوری هوشمند، در کشور ما هم تجربه شدنی است. در مورد این ابزار هوش مصنوعی، تفاوت آن با ابزارهای معروف آمریکایی و لزوم سرمایه گذاری بیشتر برای فعالان این عرصه در جمهوری اسلامی ایران با «محمدرضا قاسمی» دبیر ستاد راهبری فناوری های هوشمند حوزه های علمیه کشور گفتگو کرده ایم که در زیر می آید.
*روزهای اخیر اخبار زیادی در رابطه با یک سامانه هوش مصنوعی به نام دیپ سیک به گوش می رسد. در شروع گفتگو لطفاً در رابطه با این سامانه توضیح بفرمائید؛ دیپسیک چیست و چرا اینقدر اهمیت پیدا کرده است؟
خود عبارت دیپسیک (DeepSeek) را بخواهیم به فارسی معنا نماییم، کاوش عمیق یا جستجوی عمیق می شود. ولی در واقع نام یک ابزار و سامانه ای است که در چین طراحی و ساخته شده. شما اساسا پیش از این نام سامانه ChatGPT را شنیده اید. یک ابزار گفتگومحور است، چت بات که بر مبنای مدل بزرگ زبانی (LLM) می تواند به همان زبانی که مخاطب می تواند به آن سخن بگوید یا بنویسد، به پرسش های وی پاسخ دهد و محتوا تولید نماید. دیپ سیک همین کار را انجام می دهد.
*اگر دیپ سیک هم مانند چت جی پی تی است، دلیل این همه سروصدا چیست؟
دیپسیک توانسته توجه های زیادی را در جهان جلب نماید و حداقل سه دلیل میتوان برای آن بیان کرد. نخست شکستن انحصار آمریکاست. می دانید که غول های فناوری و شرکتهای بزرگ تولید نرم افزار در این کشور هستند. شرکت هایی که به سبب تقدم و پیشتازی در ورود به عرصه نرم افزار از تمام شرکتهای دیگر دهه ها جلوتر بوده و دستاوردهای بزرگی داشته اند. شما مایکروسافت، گوگل، اپل، یاهو، متا و مانند آنها را می شناسید. اینکه یک شرکت غیرآمریکایی بتواند با آنها رقابت کند، این خود به تنهایی می تواند دلیل جذابیت دیپ سیک برای رسانه ها باشد.
نکته دوم بحث تحریم سخت افزار است. دره سیلیکون مکان مهمی در دنیاست. اولین چیپ ها و تراشه های کامپیوتری در این منطقه ساخته شده است. آی سی ها یا مدارهای مجتمع که از میلیاردها ترانزیستور تشکیل شده اند و در مقیاسی در حد نانومتر تولید می شوند دلیل اصلی کوچک شدن کامپیوتر ها در حد گوشیهای تلفن همراه هستند. این را حتما شنیده اید که خیلی از گوشیهای تلفن همراهی که امروز در دست من و شماست، صدها برابر سریع تر از ابر رایانه ای است که ناسا برای کنترل و مدیریت پرتابگر ماه پیما در چند دهه پیش بهره برده است. امروزه برای تولید سامانه های هوش مصنوعی که به اختصار از آنها به «هومَص» یاد می نماییم احتیاج به تراشه های خاصی است که به تراشه های گرافیکی (GPU) معروفند. بزرگ ترین شرکت تولیدکننده این تراشه ها اِنویدیاست (Nvidia). شرکتهای آمریکایی بسیار در توزیع محصولات خود خساست به خرج می دهند و تاکنون اجازه نداده اند تراشه های بسیار پیشرفته و انحصاری آنها وارد کشورهای دیگر مانند چین شود. ازاین رو نقطه قوت دوم سامانه دیپ سیک اینست که از تراشه های معمولی و رایج در بازار برای تولید سخت افزارهای هومَص بهره برده است.
*دلیل سوم اهمیت دیپ سیک که فرمودید چیست؟
جنبه اقتصادی ماجراست. شاید بدانید که برای تولید سامانه چت جی پی تی میلیاردها دلار هزینه شده است. چند شرکت همکاری کرده اند، حجم زیادی داده از بستر اینترنت و پایگاه های داده های دیگر جمع کرده اند، همه این داده ها برچسب گذاری و تحلیل شده، ساعت ها توسط پردازنده ها و ابر رایانه های گران قیمت و با تعداد بسیار بالا پردازش شده تا بتواند الگوریتم ها و هستان نگاری های مورد نیاز را تولید نماید. خُب این همه هزینه برای چه؟ درآمد اصلی سامانه های هومَص در فروش خدمات است. تمامی شرکتهای دیگری که قصد دارند از هوش مصنوعی در سامانه های خود استفاده نمایند قرارداد بسته، اشتراک خریده و با استفاده از API های عرضه شده از این سامانه خدمات دریافت می کنند.
در حال حاضر قیمت تمام شده برای دریافت خدمات از سامانه چت جی پی تی بالاست. به سبب هزینه بالایی که برای تولید این سامانه شده است و البته انحصاری که دارد. یعنی بحث عرضه و تقاضا. اما دیپ سیک توانسته همین خدمات را بلکه به گزارش برخی شرکت ها خدماتی بهتر و دقیق تر را با قیمتی بسیار ارزان تر ارائه نماید. چرا ارزان تر؟ چونکه از تراشه های ارزان استفاده کرده، نیروی کار ارزان را استخدام کرده و از بودجه های دولتی بهره برده است. این یک بحران اقتصادی برای چت جی پی تی و شرکتهای سیلیکون وَلِی است، یعنی غول های سخت افزار و نرم افزار آمریکایی. دقیقا شکستن این انحصار در عرضه خدمات هومَص.
*چین چطور توانسته این طور وارد بازار هوش مصنوعی شده و معادلات آنرا بر هم بزند؟
این همان حباب غربگرایی ست که وقتی بشکند تبدیل به «ما می توانیم» می شود. تا وقتی که خویش را منحصر نماییم در فناوری های غربی و چشممان به اخبار این شرکت ها باشد که چه روز چه فناوری را در چارچوب چه ابزاری عرضه می کنند، تا فوری برویم بخریم و بازار را پر نماییم، گرفتار این حباب هستیم. ببینید چقدر در داخل کشور بحث گوشیهای آیفون داغ است. نگاه ها همه به اینکه چه وقت می توانند از آخرین نسخه آن استفاده نمایند.
چین این حباب را شکست. دولت هزینه کرد، شرکت ها را بسیج کرد و هماهنگ تا این اتفاق بیافتد، اتفاقی که اساساً یک رویداد راهبردی است و توازن قدرت در جهان را بر هم می زند. بدانید که فناوری چنین نقشی دارد. وقتی رسانه های غربی دیپ سیک را با اسپوتنیک مقایسه می کنند، معنایش اینست. ماجرای اسپوتنیک این بود که برای اولین بار بشر توانست شیئی را به فضا بفرستد. ظاهراً یک توپ فلزی کوچک بود که اتحاد جماهیر شوروی سابق آنرا پرتاب کرد، این ماهواره اولیه دور زمین می چرخید و فقط یک بوق، اصطلاحاً بیپ را ارسال می کرد به زمین که یعنی من هنوز هستم! همین فناوری به ظاهر بی فایده آن چنان لرزه بر امپریالیسم آمریکا انداخت که ناگزیر شدند دکترین جنگ ستارگان را که یک نظریه شکست خورده است طرح کنند، فقط برای راه انداختن جنگ رسانه ای ضد شوروی. حالا چین وارد این عرصه شده و دیپ سیک را ساخته.
*اخبار اقتصادی مدام از سقوط بازارهای سهام آمریکا به خاطر دیپ سیک گزارش می دهند. ماجرای این ریزش بورس چیست و نگرانی ای که رئیس جمهور آمریکا داشته است؟
احتمالاً بارها این عبارت را از کارشناسان اقتصادی شنیده اید که می گویند: سرمایه ترسوست. واقعا این طور است. برای کسی که تمام هویت و تمام عمر و زندگی او سرمایه و ثروت است، امثال وارن بافت که سهام داران بزرگ بورس نیویورک و وال استریت هستند، این ها ثانیه به ثانیه اخبار را رصد می کنند، سهام خویش را جابه جا می کنند و از شرکتی به شرکت دیگر منتقل، تا کمتر ضرر کنند و بیشتر سود. این ها فوری متوجه شدند که توازن قوا به هم خورده است. وقتی چنین فناوری راهبردی و ویژه ای در چین پدید آمده است، از نگاه آنان می تواند نقطه شکستی برای غول های فناوری آمریکا باشد. از این نظر است که حاضر می شوند سرمایه خویش را از این شرکت ها بیرون بکشند، حتی اگر کمی زیر قیمت باشد. خُب این یعنی پایین آمدن ارزش سهام شرکتهای آمریکایی. سرمایه گذاران عمده سهام خویش را ارزان تر می فروشند، چون عرضه بالا رفته و تقاضا کم است، با این امید که کمتر ضرر کنند، چونکه پیشبینی کرده اند ارزش این سهام باز هم پایین تر خواهد آمد. ترامپ هم که خودش از ثروتمندان آمریکایی و سرمایه داران اصلی است، اساسا باید نگران ارزش سهام خود باشد!
*واقعاً دنیای فناوری، دنیای پر از چالش و تحولات عمیق است. اگر نکته پایانی درنظر شماست که در پرسش های ما نبود بفرمائید.
دو مطلب را عرض کنم. یکی بحث امنیت ملّی است. تا وقتی شما از چت جیپیتی که یک سامانه آمریکایی است خدمات دریافت می کنید، حتی اگر هزینه این خدمات را تمام و کمال هم پرداخت کنید، همیشه یک قدم عقب هستید، از چه؟ از اینکه آنها می دانند شما دنبال چه هستید. اساسا اطلاعات شما اگر مهم باشد، به سرعت روی میز سازمان های امنیتی آمریکا مثل سیا قرار خواهد گرفت. این برای امنیت یک کشور خطرناک می باشد. چین با تولید دیپ سیک این چالش ملّی را برای خود حل کرد. پس برای دولت چین جنبه راهبردی و استراتژیک دارد که حتی از سرمایه گذاری و هزینه های نظامی هم مهم تر است.
مطلب دوم اینکه امروز این اقدام چین توانسته یک الگو ایجاد نماید. برای همه کشورهایی که گرفتار حباب غربگرایی در فناوری هستند این یک اتفاق مهم و یک درس بزرگ است. دولتمردان ما باید متوجه این نکته شوند. امروز بخشی از هزینه های نظامی ما، بخشی از هزینه های دیپلماسی ما، آن بودجه هایی که برای حفظ امنیت کشور صرف می نماییم باید بیاید در بحث تولید مدلهای زبانی بزرگ فارسی. باید در تولید سامانه های هوش مصنوعی ملّی خرج شود. اینکه شرکتهای خصوصی و دانش بنیان مشغول کار هستند خیلی خوب است. دولت هم حمایت می کند، این هم خوب است. ولی مدام گرفتار فعالیتهای موازی و تکراری هستیم. وقتی شرکت ها داده ها و اطلاعات و الگوریتم ها و سورس های نرم افزاری خویش را بیرون نمی دهند، این یک ضایعه برای پیشرفت فناوری است. البته حق هم دارند. هزینه کرده اند و انتظار دارند این سرمایه ها از راه فروش در بازار به جای اصلی خود بازگردد، به وام هایی که گرفته اند، سهام دارانی که دارند. این دولت می باشد که وظیفه دارد این ضررها را جبران کند، ضررهای ناشی از آزادسازی دادگان و کدهای نرم افزاری، تا یک نهضت بزرگ تولید نرم افزارهای یکپارچه هوشمند در کشور پدید آید.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب